Naar aanleiding van het rapport van AEF  worden op dit moment de nodige beheersmaatregelen ontwikkeld om het geprognosticeerde overschrijding zoveel mogelijk te beperken. De maatregelen worden uitgewerkt en zullen de komende maanden in samenspraak met de aanbieders en cliëntenraden, en na consultatie van de raad, worden geïmplementeerd. Het effect van deze maatregelen zal mogelijk pas in de tweede helft van 2019 de eerste resultaten opleveren. Op dit moment wordt voor 2019 nog steeds rekening gehouden met een tekort van € 5,7 miljoen.
De beheersmaatregelen hebben globaal gezien de volgende doelen:

• Nog scherper toezien op de instroom van (vooral) cliënten met zware ondersteuningsbehoefte;
• Beter laten aansluiten van de aangeboden zwaardere ondersteuning aan de huidige cliënten, door scherp de ontwikkeling van deze cliënten te monitoren en daar waar mogelijk de ondersteuning aan te passen;I
• In samenspraak met partners de (bekostiging)systematiek aanpassen opdat het aandeel van zware en dus duurdere ondersteuning beperkt blijft.

Met deze maatregelen verwachten we de komende jaren stapsgewijs het tekort terug te brengen tot circa € 1,7 miljoen vanaf 2022. Bovenstaande ambitie is echter afhankelijk van onderstaande ontwikkelingen:

• De aanzuigende werking op de zorgconsumptie arrangementen als gevolg van het landelijk abonnementstarief niet hoger uitkomt dan de jaarlijks hiervoor op te nemen dekking in de begroting (voor 2019 is dat 1,2 miljoen). In juli 2019 hebben we beter zicht op de effecten van dit landelijke beleid op de zorgconsumptie binnen de Wmo.  
• De jaarlijks actualisatie van de begroting (in 2020 en 2021) ten behoeve van de dekking van de reguliere autonome groei in de stad
• De huidige reservering voor de Cao-afspraken (zie risicobuffers sociaal domein) voldoende is om verdere  tariefaanpassing als gevolg voor nieuwe Cao’s in de branche op te vangen. De gemeentes zijn sinds juli 2017 op grond van het AMVB verplicht om de nieuwe cao’s te verwerken in hun tarieven.

Gezien de onzekerheid om de kosten de komende jaren terug te dringen wordt rekening gehouden met een restrisico van € 12 miljoen tegen 40%. Dit leidt tot een reservering van € 4,8 miljoen in het weerstandsvermogen. Afhankelijk van het effect van de maatregelen zal het risico worden bijgesteld.  

De verwachting is dat de komende jaren efficiencyvoordelen kunnen worden behaald door de informatiesystemen slimmer in te richten. Door deze besparing zal de huidige inzet van circa € 1,2 miljoen voor extra formatie op termijn worden gereduceerd tot circa € 0,2 miljoen. De snelheid waarmee de afbouw kan worden gerealiseerd is wel afhankelijk van de aanbesteding en implementatie van een nieuw informatiesysteem. Bij de programmabegroting 2020 zal hierover meer informatie beschikbaar zijn.

Vanaf 2019 is er een nieuwe wijze van financiering van jeugdhulp met verblijf. Dit betreft een regionale lump sum aanbesteding van een looptijd van 4 jaar met een optie van verlenging van 4 jaar. De bedoeling van deze methode zou tot een financiële zekerheid moeten leiden. Er zijn echter signalen ontvangen dat hier wel degelijk risico's aan verbonden zijn.

Wij ondernemen voortdurend acties om het declaratiegedrag en de verantwoordingsinformatie vanuit de zorgaanbieders te verbeteren. Zo informeren we alle aanbieders over de verwachte verantwoordingsinformatie en ontwikkelen we het contract- en leveranciersmanagement verder door. Daarnaast zijn maatregelen getroffen om de rechtmatigheid te borgen, zoals het uitvoeren van materiële controles op zorg in natura- en PGB-uitgaven, teneinde de prestatielevering vast te stellen. Omdat dit landelijk speelt, zullen ook op dat niveau verdergaande beheersmaatregelen getroffen moeten worden. Wij leveren een bijdrage aan de pilot ‘financiële verantwoording’ binnen het landelijk programma Sociaal Domein en volgen daarbij de landelijke ontwikkelingen nauwgezet. In 2018 zal er bij de accountantscontrole een nieuw landelijk accountantsprotocol met bijbehorende formats “Model voor de productie-verantwoording voor de Wmo en Jeugd” gebruikt gaan worden. Dit zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot een verdere aanscherping van de betrouwbaarheid van de productieverantwoordingen.

Voor de cao-wijziging van de lonen bij huishoudelijke verzorging is een reservering opgenomen vanaf 2020 om de verwachte meerkosten te kunnen afdekken.
Er was vanaf 2021 ook een stelpost in de exploitatiebegroting beschikbaar van circa € 1,8 miljoen. Deze is ingezet ter dekking van het tekort bij de ambulante jeugdhulp en de ondersteuningsarrangementen, en komt hiermee volledig te vervallen.

In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met het risico van volumegroei bij de jeugdhulp. Op dit moment is nog niet duidelijk of er vanuit het Rijk voldoende compensatie plaatsvindt om de verwachte volume ontwikkeling voor de komende jaren op te vangen. Daarom is in het coalitieakkoord rekening gehouden met een risicobuffer om de verwachte groei (circa 2,5% per jaar) van jeugdhulp vanaf 2020 op te vangen.
Dit is nu deels betrokken bij de perspectiefnota ter dekking van de knelpunten in het sociaal domein. De jaarschijf 2020 is volledig ingezet, vanaf 2021 resteert er nog € 1,5 miljoen oplopend naar € 5 miljoen vanaf 2022.

Er is een nieuw verdeelmodel maatschappelijke opvang/beschermd wonen ontwikkeld door het Rijk.
De staatssecretaris heeft aangegeven dat dit model mogelijk per 1 januari 2021 in werking treedt. In lijn met het standpunt van de VNG-commissie Gezondheid en Welzijn dient eerst duidelijkheid te worden verschaft over de (financiële) gevolgen van de openstelling van de Wet Langdurige Zorg (Wlz), de budgettaire effecten en tarieven bij overheveling van mensen uit beschermd wonen naar de Wlz en over de gevolgen van de externe instroom beschermd wonen op de opgave van gemeenten. Afhankelijk van de regionale spreiding van de uitstroom naar de Wlz dient het nu ontwikkelde nieuwe verdeelmodel vervolgens te worden aangepast.

Wij zullen net als in 2016 en 2017 doorgaan met het uitvoeren van controles op de juiste toepassing van het woonplaatsbeginsel. Hierbij wordt gebruik gemaakt van gegevens uit bevolkingsadministraties als het Gemeentelijk basisadministratie persoonsgegevens (GBA). Verder plegen wij een maximale inzet om zorgkosten over 2016, 2017 en 2018 conform het woonplaatsbeginsel door te berekenen aan andere gemeenten en regio’s.

Op dit moment wordt gewerkt aan de doorontwikkeling van de sturing en positionering van de wijkteams en is de verwachting dat deze doorontwikkeling mogelijk kan leiden tot een verschuiving in de rol, taak en positie van de wijkteams en van de gemeentelijke backoffice. Tegelijkertijd wordt in het kader van de transformatieopgaven gewerkt aan verbetering van de effectiviteit en efficiëntie van de hulp en ondersteuning van inwoners en de voorzieningen en structuren daarvoor (voor zover vallend onder verantwoordelijkheid van de gemeente). Voor juli 2019 worden in het licht van deze ontwikkelingen voorstellen voorgelegd hoe een bedrag van € 1,2 miljoen. kan worden bespaard of gevonden.

De verwachting is dat de komende jaren efficiencyvoordelen kunnen worden behaald door de informatiesystemen slimmer in te richten. Hierdoor de huidige inzet van extra formatie op termijn worden gereduceerd tot circa € 0,2 miljoen. De snelheid waarmee de afbouw kan worden gerealiseerd is wel afhankelijk van de aanbesteding en implementatie van een nieuw informatiesysteem. Bij de programmabegroting 2020 zal hierover meer informatie beschikbaar zijn.