algemene middelen en overhead

In dit hoofdstuk wordt een nader inzicht gegeven op het resultaat op de overhead/bedrijfsvoeringskosten, inclusief kengetallen, en de het resultaat op de algemene middelen. De afwijkingen op de raadsprogramma’s zijn toegelicht in programmaverantwoording. In de paragraaf financiering wordt een nader inzicht gegeven in het renteresultaat en de treasurykosten.

Overzicht baten en lasten

In onderstaande tabel treft u het overzicht van baten en lasten aan.

bedragen x € 1 miljoen

onderdeel	begrote lasten	begrote baten	werkelijke lasten	werkelijke baten	resultaat
programma's
1 Bestuur en bestuurlijke vernieuwing	7,5	0,0	7,3	0,8	1,1
2 Veiligheid	19,1	0,7	19,0	0,8	0,2
3 Sport	11,4	3,3	10,4	3,6	1,2
4 Onderwijs	42,8	14,8	39,2	14,1	2,9
5 Jeugd & maatschappelijke ondersteuning	165,2	5,3	167,3	5,6	-1,7
6 Participatie, werk en inkomen	162,2	95,8	161,7	97,6	2,2
7 Publiekszaken	8,1	3,5	8,5	4,2	0,4
8 Kunst en cultuur	21,3	0,0	21,1	0,0	0,2
9 Beheer openbare ruimte en milieu	109,3	84,0	110,8	84,6	-1,0
10 Ruimte, wonen en wijken	155,6	137,3	141,4	161,7	38,6
11 Economische ontwikkeling	6,9	2,4	7,1	2,8	0,1
12 Bedrijfsvoering en vastgoed	18,1	12,7	18,2	13,2	0,4
13 Financiën	0,2		0,2		0,0
totaal programma's	727,6	359,8	712,1	388,9	44,6
Overhead	68,3	1,4	72,0	1,9	-3,2
algemene dekkingsmiddelen
Gemeentefonds		369,5		373,9	4,3
OZB eigenaren		34,4		34,4	0,0
OZB gebruikers		7,5		7,5	0,0
Hondenbelasting		1,3		1,3	0,0
Precariobelasting		0,2		0,2	0,0
Reclame-inkomsten		1,5		1,6	0,1
totaal algemene middelen		414,5		418,9	4,4
treasury
Dividendinkomsten	0,8	1,7	0,8	1,7	0,0
Garantstellingsprovisie		0,4		0,4	0,0
Bespaarde rente eigen vermogen		1,3		1,2	-0,1
Renteresultaat	-1,0	0,2	-1,3	0,3	0,3
totaal treasury	-0,3	3,7	-0,5	3,6	0,2
Stelpost onvoorzien	0,2	0,0	0,0	0,0	0,2
Vennootschapsbelasting	0,3	0,0	0,3	0,0	0,0
totaal resultaatbepaling	796,1	779,3	783,9	813,3	46,1
reserve	112,5	129,3	129,8	101,5	-45,1
totaal	908,6	908,6	913,8	914,7	1,0

Toelichting overhead en bedrijfsvoering

Zoals uit de tabel blijkt is er een nadeel van € 3,2 miljoen op de overheadkosten, dit komt neer op een afwijking van circa 4,3% ten opzichte van het totale overheadbudget. Het sec alleen bekijken van de afwijking op de overheadkosten geeft een incompleet beeld, omdat op de overige programma’s ook apparaatskosten staan die onderdeel uitmaken van de gemeentelijke bedrijfsvoering. De gemeente, en haar individuele afdelingen, stuurt namelijk op een neutraal resultaat op de bedrijfsvoering.

De gemeentelijke bedrijfsvoering heeft een volume van circa € 160 miljoen. Onder de bedrijfsvoering vallen:

De overheadkosten (indirecte functies zoals leidinggevenden en ondersteuning, financiën en control, ICT, HRM, facilitaire zaken, juridische zaken en ambtenarenhuisvesting)
De loonkosten en inhuurkosten van direct personeel
Alle opleidingskosten overige personeelskosten

Tabel bedrijfsvoering

Als naar de totale bedrijfsvoering wordt gekeken is er een nagenoeg neutraal resultaat behaald over 2018, in onderstaande tabel is dit zichtbaar gemaakt:

bedragen x € 1 miljoen

onderdeel	begrote lasten	begrote baten	werkelijke lasten	werkelijke baten	resultaat
Programma's	91,4	-3,2	90,2	-5,2	3,2
Overhead	74,2	-1,4	77,9	-1,9	-3,2
Doorbelasting overhead	-5,9	0,0	-5,9	0,0	0,0
Mutaties reserves	1,1	-4,7	1,1	-4,5	-0,1
totaal bedrijfsvoering	160,8	-9,2	163,3	-11,6	-0,1

Voorstellen tot resultaatbestemming

In de programmaverantwoording zijn per programma de belangrijkste afwijkingen reeds toegelicht. Met name op de programma’s onderwijs, participatie werk en inkomen, beheer en onderhoud en vastgoed zijn minder bedrijfsvoeringskosten gemaakt die tegenover het nadeel staan op het taakveld overhead (verschuiving). Er zijn echter ook bedrijfsvoeringskosten die doorschuiven naar volgende jaren, omdat er werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd. Hiervoor zijn voorstellen tot resultaatbestemming gedaan. Het gaat om een totaalbedrag van € 0,5 miljoen en het betreffen de volgende voorstellen:

bedragen x € 1 miljoen

Voorstel tot resultaatbestemming op de bedrijfsvoering	bedrag
Businesscase BUIG	-0,2
Taskforce Oosterwold	-0,1
ICT project gegevensmanagement belastingen	-0,1
totaal	-0,5

Per saldo is er op de bedrijfsvoering dus een negatief resultaat van € 0,6 miljoen. Dit betreft een afwijking van circa een 0,4% op het totale budget.

Kengetallen overhead

Per saldo maken de overheadkosten in 2018 circa 7,9% van de totale omzet uit. Dit ligt in lijn met de begroting en met cijfers van vorig jaar. In onderstaande tabel zijn de prestatie-indicatoren voor de bedrijfsvoering opgenomen:

	Werkelijk 2017	Referentie 2017	Begroot 2018	Werkelijk 2018
Aandeel overhead in totale omzet	8,2%	8,9%	7,5%	7,9%
Overhead per inwoner in euro's 1-1-2018	351	378	335	353
Apparaatskosten per inwoner in euro's 1-1-2018	nb	nb	743,0	744,0
Bezetting per1.000 inwoners in fte's 1-1-2018	9,2	7,7	9,4	9,2
Aandeel inhuurkosten in totale loonsom	17,5%	20,0%	nb	21,6%

Als referentiegroep zijn de 100.000+ gemeenten genomen exclusief de G4. Dit is een robuuste groep van 28 gemeenten, waarvan Almere qua grootte de vierde gemeente is. De openbare realisatiecijfers over 2017 zijn als vergelijkingsmateriaal gebruikt. Voor de overheadkosten betreft dit IV3 informatie van Statline. Voor de personele bezetting en inhuur is gebruik gemaakt van de personeelsmonitor 2017 van het A&O fonds. De Almeerse cijfers over 2017 kunnen hiermee worden vergeleken.

Als gekeken wordt naar de overheadkosten 2017 (aandeel in totale omzet en per inwoner) liggen de Almeerse overheadkosten onder het gemiddelde van de referentiegroep. Voor het aandeel van de overheadkosten in de totale omzet zit Almere bij de tien gemeenten met het laagste aandeel. Op de overhead per inwoner scoren we modaal (15^e) , dit kan worden verklaard doordat we een groeigemeente zijn met een groot grondbedrijf en een vrij sterke regio functie voor het sociaal domein. Dit telt niet mee in het inwoneraantal maar verhoogd wel het begrotingsvolume. Hetzelfde geldt voor de relatief hoge bezetting per inwoner. Het aandeel van de inhuurkosten ligt iets boven het gemiddelde van de referentiegroep.

De overheadkosten in 2018 nemen relatief gezien iets af ten opzicht van 2017. Belangrijkste verklaring hiervoor is de doorgevoerde bezuiniging op de financiële en juridische functie en de topstructuur. Verder is te zien dat het aandeel van de inhuurkosten ten opzichte van de totale loonkosten wel licht is gestegen.
Voor de apparaatskosten (de totale bedrijfsvoeringskosten) is geen referentiemateriaal beschikbaar.

Algemene dekkingsmiddelen

De algemene dekkingsmiddelen vallen per saldo € 4,4 miljoen hoger uit dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door een hogere gemeentefondsuitkering, zie onderstaande tabel:

bedragen x € 1 miljoen

onderdeel	saldo
leidt tot een voordeel
Aalgemene uitkering voorgaande jaren	0,3
Reclame inkomsten	0,1
wordt gereserveerd
Floriade Almere	2,5
Transformatiefonds sociaal domein jeugd	1,0
Baankansen	0,4
Algemene uitkering 2018 en overige uitkeringen	0,1
totaal algemene middelen	4,4

De extra uitkering over voorgaande jaren uit het gemeentefonds van € 0,3 miljoen en extra overige inkomsten van € 0,1 miljoen leiden in de jaarrekening wel tot een voordelig resultaat. De extra inkomsten voor de Floriade, het transformatiefonds, de baankansen en worden gereserveerd voor volgende jaren en leiden niet tot een voordeel in de jaarrekening.

Overige onderdelen

Op treasuryparagraaf is een klein voordeel ontstaan van € 0,2 miljoen. Dit komt met name door een lagere rentevergoeding over de voorzieningen dan begroot. Daarnaast is ervoordeel van € 1 mljoen op de betaalde en ontvangen rente, door de lagere rentestand is er echter ook € 0,9 miljoen minder rente doorbelast.
De stelpost onvoorzien is niet aangesproken, deze middelen vloeien terug in de saldireserve. Voor de vennootschapsbelasting 2018 is een voorlopige aangifte gedaan, deze ligt in lijn met de begroting.