In de groeiopgave voor de stad, ziet Almere kansen voor duurzame en innovatieve ontwikkelingen op het gebied van onder andere energie, afval en circulaire economie. Binnen dit programma worden twee sporen onderscheiden. Opwaarderen Reststromen (met een groot aantal deelprojecten) en de Energieneutrale stad.
Projecten
bedragen x € 1.000
omschrijving | begroting | realisatie | resultaat |
Proceskosten programmalijn 3 | -261 | -261 | 0 |
Opwaarderen reststromen | -2.612 | -2.274 | 338 |
Energie neutrale stad (stad zonder gas) | -242 | -56 | 186 |
Energiefonds | -505 | -110 | 395 |
Transitieprogramma stedelijke grondstoffen | -13 | -13 | 0 |
-3.633 | -2.714 | 919 |
Opwaarderen reststromen
Om de circulaire economie aan te jagen zet Almere in op het ontwikkelen van de afzetmarkt. Daarnaast wordt beter inzichtelijk gemaakt welke reststromen beschikbaar zijn in de stad en wordt dit gekoppeld aan de economische ontwikkeling.
Upcyclecentrum
- Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) heeft het Upcyclecentrum op 23 januari 2018 officieel geopend. In februari vestigden de eerste twee ondernemers zich: Ruig en Geroest, een startup dat van de ingezamelde grondstoffen geupcycelde industriële meubels en verlichting maakt en RUIK, een startup waar broer en zus van groenten-, fruit- en tuinafval parfum maakt. In augustus is daar Seefd bijgekomen, een startup die kleding (en dan met name jeans) een nieuw leven geeft door deze te customizen. Na 1,5 jaar worden nieuwe ondernemers geplaatst.
Daarnaast is er in 2018 hard gewerkt aan het educatieruimte. Dit moet een belevingscentrum worden voor duurzaamheid en circulaire economie. Het doel van de educatieruimte is om van 2018 tot 2022 van lokaal tot internationaal naam te maken en hierop passende programmering aan te bieden. De educatieruimte is in 2018 nog voornamelijk gebruikt voor overleg en als onderdeel van de vele rondleidingen die er zijn gegeven. Vanaf 2019 wordt er ook geprogrammeerd in samenwerking met de stichting Stad&Natuur.
Het Citylab stedelijke grondstoffen
- In de directe omgeving van het Upcyclecentrum, het bedrijventerrein de Steiger, wordt het Citylab stedelijke grondstoffen gerealiseerd. Hier wordt een gunstig ondernemersklimaat voor nieuwe economische activiteiten geschapen waar overheid en bedrijfsleven experimenteren met de interpretatie van beleid en regelgeving ten gunste van circulair ondernemerschap. Het project is, buiten enkele kleinschalige activiteiten in 2017, gestart in 2018. De volgende activiteiten zijn uitgevoerd:
- Er is een Stimuleringsfonds ingericht bedoeld om circulaire bedrijvigheid te ondersteunen, zowel voor bedrijven die al circulair bezig zijn, als ook voor bedrijven die de stap willen maken naar meer circulaire bedrijfsvoering. Dit stimuleringsfonds is in januari 2019 gelanceerd.
- UpStore Samen met reeds aanwezige ondernemers is het model voor een UpStore (tweedehands warenhuis) verkend. Dit wordt in 2019 verder uitgewerkt.
- Circulaire transformatie De Steiger Er is een start gemaakt met het ontwikkelen van een vastgoedstrategie op De Steiger. In 2019 wordt dit verder uitgewerkt,
In 2019 zal het digitale kennisloket verder worden uitgewerkt en werken we aan een lokale taskforce ‘ruimte in regels’ om vragen van ondernemers omtrent circulaire economie te kunnen beantwoorden en hen op weg te helpen met belemmeringen binnen wet en regelgeving.
Transitieprogramma Stedelijke Grondstoffen
- In het kader van het Transitieprogramma Stedelijke Grondstoffen is juni 2017 is het Grondstoffen Collectief Almere (GCA) opgericht. Het GCA is een samenwerkingsverband tussen ruim 40 overheden, kennisinstellingen en marktpartijen en richt zich op een meer circulaire en regionaal georiënteerde economie. In april 2018 is de eindevaluatie van het transitieprogramma stedelijke grondstoffen dit project afgerond. De volgende concrete resultaten zijn gerealiseerd:
- Opening GCA. De verwachtingen zijn dat in het eerste kwartaal van 2019 er een juridische vorm wordt opgericht, zodat het GCA zelfstandig in de markt kan opereren
- Opening grondstoffenstraat op het GCA
- Driedaagse scan met Gunter Pauli, wat heeft geresulteerd in 3 vervolgprojecten.
Het GCA zal in 2019 werken aan het businessplan en zal vier concrete projecten initiëren. Over de voortgang van het wordt vanaf 2019 gerapporteerd binnen het project Citylab Stedelijke Grondstoffen.
Competitie Upcycle City
In januari 2017 is de Competitie Upcycle City van start gegaan: een aanbesteding in de vorm van een prijsvraag. Begin 2018 zijn de onderhandelingen met de winnende partij CIRWINN (voorheen: Vijfhoek) afgerond en vertaald in een overeenkomst en subsidiebeschikking voor de productie van groen beton. Vanuit het FVA wordt € 2,4 miljoen bijgedragen. Hier staat een investering tegenover van de betrokken partijen zelf van totaal: € 7.2 miljoen Het plan richt zich op het produceren van recyclebeton en groen beton. Daarnaast worden mineralen teruggewonnen en (groene) CO2 afgevangen, die weer kan worden geleverd aan de naastgelegen tuinbouwbedrijven. Op 11 september 2018 is de betoncentrale geopend.
De tweede partij Velopa heeft een plan ingediend voor de productie van hoogwaardig circulair straatmeubilair en vraagt voor de uitvoering een bedrag van € 82.713 (met een eigen investering van € 248.138). Almere neemt als launching customer 50 bankjes af en zal daarnaast 50 bankjes leasen. Een ware mijlpaal: dit is een van de eerste keren dat ‘product as a service’ wordt vertoond in de openbare ruimte.
Terugdringen voedselverspilling
Voor het deelproject Terugdringen voedselverspillingis met de coalitie ‘Buitengewoon Almere’ een structurele samenwerking tot stand gekomen tussen lokale partijen van supermarkten en maatschappelijke organisaties die zich richten op voedselnoodhulp voor minimumhuishoudens. In 2019 wordt met een klein budget uit het FVA onderzocht op welke wijze de stichting Buitengewoon structureel op eigen benen kan staan.
De energie-neutrale Stad
Stad zonder Gas
- Het project Stad zonder Gas richt zich op de verduurzaming van het warmtenet. In 2017 is aansluiting gezocht bij landelijke en regionale ontwikkelingen in de ultradiepe geothermie (UDG). Bij deze verkenningen zijn ook de MRA, Provincie Flevoland, Provincie Noord-Holland en Nuon - als de eigenaar van het bestaande warmtenet - betrokken. Duidelijk is dat het een langjarig traject is en dat de planning van feitelijke warmtelevering uit een UDG-bron voor Almere moet worden bijgesteld (richting 2025). De techniek en aanpak is nationaal nog volop in ontwikkeling, waardoor regelmatig bijsturing nodig is. Dit heeft in 2018 geleid tot een wijziging van het traject om het in lijn te brengen met de landelijke lijn. Er wordt nu gewerkt langst 2 sporen.
- 1e spoor: Voorstudie en consortiumvorming
Dit gaat om de voorbereiding voor consortiumvorming, opsporingsvergunning en de match met de warmtevrager, Nuon. Er ligt nu een eerste businesscase. De onzekerheden in deze business case moeten verminderen door het nog uit te voeren seismisch onderzoek (2e spoor).
- 2e spoor: Exploratieonderzoek: 2D-seismisch onderzoek
Het project SCAN (Seismische Campagne Aardwarmte Nederland) in gang gezet. De eerste nationale onderzoekslijn is aanbesteed, het vergunningentraject loopt. Deze onderzoekslijn gaat over het grondgebied van Almere. Planning van dit seismische onderzoek is uitvoering in maart 2019. De kosten worden gedragen door de provincies Noord-Holland en Flevoland en het Rijk.
Energiefonds
Het Energiefonds is in januari 2017 opengesteld en bestaat uit 2 onderdelen: een duurzaamheidsregeling voor bewoners. In de zomer van 2018 was dit budget, conform planning, helemaal uitgenut. Met deze leningen wordt zo’n 400 ton CO2 per jaar bespaard, met een publieke investering van ongeveer 35 euro/ton CO2. De eerste aanvragers zijn inmiddels begonnen met aflossing en renteterugbetaling; dit loopt conform begroting.
In 2018 is ook het WoningAbonnement ontwikkeld. Dit is een regeling waarbij bewoners een lening afsluiten om energiebesparende maatregelen te nemen, onder de voorwaarde dat aardgas wordt vervangen door een andere warmtebron. De resulterende besparing op de energierekening wordt gebruikt voor de aflossing van die lening. Dit zal tot uitvoering komen in 2019.